وال پست
وال پست ساختمان
وال پست که با نام وادار نیز شناخته می شود، با استفاده از کلاف هایی به شکل قائم یا افقی ساخته می شود. این محصول برای افزایش مقاومت سازه در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله و حتی باد مورد استفاده قرار می گیرد. از وال پست برای اتصال میانقاب های سازه ای و غیر سازه ای به اسکلت ساختمان، استفاده می شود. میانقاب ها، دیواره هایی هستند که بر اساس اتصال یا عدم اتصال آن ها به سازه به دو دسته تقسیم و نام گذاری شده اند.
- زمان مطالعه : 20 دقیقه
- تاریخ انتشار : 1403/011-20
وال پست کاربردهای آن
در واقع کاربرد اصلی وال پست در ساخت میانقاب های سازه ای و غیر سازه ای مقاوم به زلزله است. اما از کاربردهای دیگر این محصول می توان به استفاده آنها در نگهداری از در و پنجره، نمای بیرونی، عایق تاسیسات و… اشاره کرد. به این ترتیب بار کمتری به دیوار وارد شده و در هنگام زلزله احتمال پایین افتادن وسایل کمتر خواهد شد.
با توجه به کاربردهای گفته شده، این المان اغلب در میانقاب، تقاطع دیوارهای غیر سازه ای، کنار بازشو و جان پناه مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول در اسکلت های فلزی و بتنی نیز قابل اجراست.
مصالح مورد استفاده در وال پست
وال پست ها از نظر مصالح تشکیل دهنده، به دو دسته فلزی و بتنی تقسیم می شوند. وال پست فلزی از پروفیل هایی مانند نبشی، ناودانی و قوطی ساخته شده و بیشتر در سازه های دارای اسکلت فلزی یا بتنی کاربرد دارد.
وال پست بتنی از بتن مسلح ساخته شده و بیشتر در سازه هایی با مصالح بنایی استفاده می شود. ابعاد وال پست باید بر اساس طراحی سازه و نوع مصالح تشکیل دهنده آن تعیین شود. در مقررات ملی ساختمان ایران، ضوابطی برای تعیین ابعاد وال پست ها بیان شده است که در ادامه این ضوابط را بررسی می کنیم.
هدف وال پست
هدف از اجرای وال پست در ساختمان، انتقال بارهای حاصل از باد و لرزه به فریم های سازه و ایمن سازی دیوار در برابر ریزش است. در واقع وال پست به عنوان نگهدارنده و برای نبشی کشی دیوارها هنگام ساختمان سازی و جلوگیری از تخریب هنگام زلزله، مورد استفاده قرار می گیرد.
وال پست ها به دو دسته عمودی و افقی تقسیم می شوند. وال پست های عمودی در جهت عمودی ساختمان و به موازات ستون ها قرار می گیرند و نقشی مهم در تحمل بارهای عمودی دارند. وال پست های افقی مانند وال پست های عمودی از المان های مهم در طراحی دیوارها هستند؛ اما در جهت افقی و عمود بر ستون ها اجرا شده و برای تحمل بارهای افقی ساختمان به کار می روند.
در مناطق زلزله خیز یا در معرض باد، از وال پست ترکیبی استفاده می شود؛ به این ترتیب که دو وال پست قائم و افقی در کنار هم قرار می گیرند تا ایمنی ساختمان بیشتر شود.
انواع وال پست در سازه های مختلف
در یک دسته بندی کلی، این محصولات را در دو دسته افقی و قائم قرار می دهند. از آنجایی که این دو دسته مهم ترین نوع وال پست ها در ایران هستند؛ بیشتر درباره آن ها صحبت می کنیم.
وادار قائم (وال پست دیوار)
قرارگیری این محصول در دیوار، به صورت قائم و موازی با ستون یا اجزای دیگر است. این پروفیل H شکل، به دلیل ظاهر مناسبی که دارد؛ بلوک یا آجر را راحت تر درون خود جای می دهد. از جمله مهم ترین وال پست های قائم می توان به وادار میانی که در طول دیوار اجرا می شود و نوع کناری آن اشاره کرد. وال پست کناری در نزدیکی اعضای قائم، با فاصله ای مشخص قرار داده می شود.
وادار افقی
این محصول برای کاهش ارتفاع آزاد دیوارهای بیش از 3.5 متر به کار گرفته می شود. وال پست افقی به خوبی دیوار را از قاب جدا می کند. از نقش های دیگری که به عهده این محصول است، می توان به نگهداری تیرک ها اشاره کرد. این تیرک ها باید با ستون حداکثر یک متر فاصله داشته باشند؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است تیر در ناحیه مفصل، دچار تغییر شکل شود.
وال پست ترکیبی
براساس نظر ناظر مسئول پروژه می توان از ترکیب وادارهای افقی و عمودی استفاده کرد. در این حالت به این محصول وال پست ترکیبی گفته می شود. نوع ترکیبی این محصول می تواند یکپارچگی بیشتری برای سازه به همراه داشته باشد؛ البته در صورتی که درست به کار گرفته شود.
انواع دیگری نیز از این محصول وجود دارد که براساس متریال سازنده دسته بندی شده اند. از جمله اعضای این دسته می توان به وال پست های بتن آرمه و فلزی اشاره کرد.
نحوه اجرا و پلان وال پست چیست؟
از وال پست در ساختمان های بتنی، اسکلت فلزی و بلوک های فلزی استفاده می شود. در ادامه این مقاله با نحوه اجرای این محصول در هر کدام از سازه های بالا آشنا می شویم.
چگونگی اجرای وال پست در ساختمان بتنی
زمانی که می خواهید این محصول را در سازه های بتنی به کار بگیرید؛ باید از ورق های فلزی استفاده کنید. این ورق ها کار اتصال وال به سازه را ساده تر می کنند. در این میان در نظر داشته باشید فاصله میان ورق و دیوار یا کف از اهمیت بالایی برخوردار است؛ این فاصله باید صفر در نظر گرفته شود.
هنگام جای گذاری وال پست در اسکلت های بتنی باید تمام فاصله ها از بین بروند. از این رو هر دو ردیف را باید به یک بسط فلزی مجهز کرد. پس از آن به حداقل چهار میلگرد که از کف و سقف به ورق ها متصل‌اند نیاز دارید تا بتوان عملیات بتن ریزی را شروع کرد. پس از بتن ریزی، زمانی که قالب ها را باز می کنید؛ وال پست در میان بتن ها به خوبی محکم شده است.
چگونگی استفاده از وال پست در اسکلت فلزی
وال پست باید به خوبی روی ساختمان شما متصل شود. این یعنی جوشکاری روی این محصول امری اجتناب ناپذیر است. جوش این محصول باید روی تیرچه ساختمان انجام گیرد؛ اما نکته مهم نوع جوش است که کیفیت اجرای وال پست در اسکلت فلزی را نشان می دهد.
در ساختمان های اسکلت فلزی قرار گیری مصالح اهمیت بسیار زیادی دارد. از این رو توصیه می شود پیش از نصب مستقیم این محصول، محل استقرار آن را روی نقشه مشخص کنید. این کار محاسبات کلی شما را نیز ساده تر می کند.
نحوه اجرای وال پست فلزی در بلوک های سبک
نصب والپست در بلوک های سبک کمی مشکل تر است. نصب دقیق ورق ها و اتصالات مربوط به آن، در اجرای این محصول درون بلوک های سبک آنقدر اهمیت دارد که استفاده از آن را با محدودیت مواجه کرده است. با این حال به یاد داشته باشید تنها یک سمت از این وال پست ها، بلوک قرار داد.
روش های دیگری نیز برای نصب این محصول وجود دارد که جزء روش های معمول به حساب نمی آیند. از جمله این روش ها می توان به نصب با انکر بولت و نبشی کشی، اجرای تسمه دور ستون، اتصال ستون به دیوار با میلگرد، عبور میلگرد از شیارها به منظور مهار دیوار و… اشاره کرد.
الزامات قانونی + ضوابط قرارگیری وال پست
مقررات ملی ساختمان سندی است که باید الزامات آن را در طراحی و اجرای ساختمان به خوبی انجام داد. در بند ۴-۹-۱-۳ این مقررات که در سال 96 ویرایش شده الزام به رعایت قانون های استاندارد 2800 به میان آورده شده است.
بندهای 4، 5 و 6 قانون استاندارد 2800 استفاده از این محصولات را ضروری برشمرده است. در این بندها آمده دیوارهایی که ارتفاع بیش از 1.8 متر دارند، باید به خوبی مهار شوند. از جمله نکات اجرایی وال پست ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حداکثر طول مجاز هر دیوار غیرسازه ای که میان دو کلاف قائم قرار گرفته است نباید بیشتر از 6 متر یا 40 برابر ضخامت باشد.
- اگر تراز را از کف در نظر بگیریم، حداکثر ارتفاع دیوار غیر سازه ای 3.5 متر است.
- در تمام دیوارهای غیر سازه ای لبه های قائم باید مهار شوند.
- لبه های افقی دیوارهای غیر سازه ای چون در کل ارتفاع قرار ندارند؛ باید با کلاف های فولادی یا ناودانی های نمره 6 مهار شوند.
طی استاندارد 2800 قانون ایران، دتایل هایی که در تصویر زیر به آن ها اشاره کرده‌ایم نیز باید رعایت شوند.
به یاد داشته باشید اگر هر کدام از ضوابط قانون ملی ساختمان رعایت نشود، زیان های مالی و جانی زیادی به همراه دارد. همچنین اگر ساختمان به دلیل زلزله یا باد تخریب شود و مشخص شود طی طراحی و ساخت، احمال کاری در اجرای این قوانین صورت گرفته؛ یکی از مقصرین اصلی مهندس ناظر ساختمان معرفی می شود.
